Ktoś podmienił Ci dziecko? Spokojnie! To tylko dojrzewanie!
Jesteś rodzicem nastolatka? Czy czasem miewasz wrażenie, że ktoś podmienił Ci dziecko?
Było miłe, odpowiedzialne, pomocne, tryskające energią, a jest naburmuszone, opryskliwe, zapominalskie, niezdarne, nieprzewidywalne?
Zadajesz sobie pytanie – co poszło nie tak?!
Czy to wina grupy rówieśniczej, czy to współczesna technologia, czy to gry albo co gorsza – czy to skutek błędów wychowawczych?
NIE!
To sygnał że Twoje dziecko, przechodzi ogromną i gwałtowną zmianę, za którą trudno nadążyć – nie tylko Tobie ale i jemu.
Mózg nastolatków przechodzi istotne zmiany podczas dojrzewania, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji, kontrolę impulsu i regulację emocjonalną. Te zmiany są wynikiem ciągłego procesu neuro rozwoju, który obejmuje tworzenie nowych połączeń nerwowych i usuwanie niepotrzebnych. Przebudowie podlega 80% połączeń neuronowych. Proces nie odbywa się symetrycznie , oznacza to, że połączenia które znikają nie są od razu zastępowane przez nowe połączenia – konsekwencją tego są różne nie racjonalne, nie logiczne zachowania nastolatków.
Pełen rozwój kory czołowej odpowiedzialnej za planowanie, racjonalne myślenie i przewidywanie następuje dopiero ok 25rż!
Dodatkowo, zwiększa się produkcja niektórych neuroprzekaźników, takich jak dopamina, które mogą wpływać na nastrój, motywację i zachowanie poszukiwania nagród.
Te zmiany w mózgu podczas dojrzewania mogą przyczyniać się do typowych zachowań i cech związanych z tym etapem rozwoju, takich jak zwiększone ryzyko, impulsywność i emocjonalna niestabilność.
Spokojnie! Nie oznacza to że straciłeś wpływ na swoje dziecko!
Człowiek, jako istota relacyjna, w każdym momencie swojego życia podlega modelowaniu przez relacje. Dlatego w tym właśnie, niezwykle trudnym dla Ciebie ale i dla Twojego dziecka czasie, świadomi powyższych zmian opiekunowie mogą, poprzez empatyczne towarzyszenie wspierać rozwój nastolatka!
Nadal macie wpływ na to jaką relacje ze swoim synem czy córką zbudujecie!
Często słyszę w gabinecie, od nastolatków, że oni sami nie rozumieją co się z nimi dzieje, sami są przestraszenie i zmartwieni że zapominają, krzyczą, są ciągle zmęczeni i…zawodzą swoich opiekunów. Bardzo to poruszające.
Kto z Was remontował mieszkanie, dom ten wie, ile wysiłku to kosztowało, jak wiele nieprzewidywalnych sytuacji się wydarzyło, jakie koszty zostały poniesione – wyobraźcie sobie że ten remont trwa 5lat – a Wy codziennie, nieustająco jesteście w jego środku z mocno ograniczonym wpływem .
Jakie konsekwencje w zachowaniu nastolatka mogą mieć zmiany w korze czołowej?
– zwiększona impulsywność /zmniejszona kontrola emocji
– zmniejszona koncentracja/obniżenie zdolności uczenia się
– obniżenie zdolności używania języka/ utrudniona komunikacja, uproszczenie wypowiedzi
– mniejsze umiejętności w obszarze myślenia abstrakcyjnego/ zawężona perspektywa, mniejsza kreatywność, ograniczona refleksyjność
– ograniczenia w kontroli ruchu / niezdarność, obniżona sprawność fizyczna
– obniżona kontrola mimiki/ nieświadome reakcje mimiczne (przewracanie oczami)
– ograniczone przewidywanie konsekwencji/ ryzykowne zachowania
Jakie konsekwencje w zachowaniu nastolatka mogą mieć zmiany w układzie limbicznym?
– obniżona kontrola zachowań popędowych/ skłonność do podejmowania ryzykownych zachowań seksualnych, również zachowań związanych z używkami (papierosy, alkohol, narkotyki)
– zwiększona aktywność w obszarze pierwotnych reakcji obronnych/ impulsywne reakcje obronne jak atak, ucieczka lub zamrożenie, zwiekszona lękowość
– obniżona zdolnoćc do zapamiętywania/ zaniedbania szkolne
– zaburzona pamięć epizodyczna, sematyczna i przestrzenna/ „dziury” we wspomnieniach, nadawanie innego znaczenia faktom, zaburzenia w orientacji w znanym terenie
– kontrola emocji/ labilność emocjonalna, nieadekwatność w reakcjach emocjonalnych
Odnajdujecie w tych opisach swoje dziecko? To nie jest łatwy czas, zarówno dla Was – rodziców, jak i dla Waszych dzieci. Nie zapominajcie, że gdyby nie te zmiany, nikt z nas nie stałby się dojrzałym człowiekiem.
Ps. jeżeli jakieś zmiany zachodzące w Waszym dziecku, szczególnie Was niepokoją – skorzystajcie z konsultacji z psychologiem